Rak jelita grubego to jeden z najgroźniejszych nowotworów, który stanowi trzecią przyczynę zgonów u mężczyzn i drugą u kobiet. Badania przesiewowe mają szansę zmienić te statystyki.

Nowotwory jelita grubego są coraz częstsze i chorują na nie coraz młodsi pacjenci. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby otyłe, palące papierosy, pijące alkohol, prowadzące siedzący tryb życia oraz stosujące dietę bogatą w tłuszcze i ubogą w błonnik. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są zapalenie okrężnicy, historia raka jelita grubego w rodzinie oraz obecność polipów.

Programy badań przesiewowych

W obliczu rosnącego zagrożenia wzrostem zachorowań, coraz więcej krajów europejskich wdraża populacyjne programy badań przesiewowych raka jelita grubego. W ramach tych inicjatyw osoby w wieku 50-60 lat są badane na obecność krwi utajonej w kale co rok lub co dwa lata. Uczestnictwo w tych badaniach znacząco różni się między krajami – od ponad 70% w Holandii do poniżej 20% na Węgrzech i Łotwie.

Przeżywalność i dostęp do leczenia

W krajach UE średnie pięcioletnie przeżycie w przypadku raka jelita grubego wynosi około 60%. Jednak istnieją znaczne różnice między krajami. W Belgii, Finlandii, Szwecji i Niemczech pięcioletnie przeżycie wynosi 65% lub więcej, podczas gdy w wielu krajach Europy Środkowej i Wschodniej, takich jak Łotwa, Chorwacja, Słowacja, Rumunia, Bułgaria i Polska, wynosi ono poniżej 55%.

Postępy w diagnostyce i leczeniu, w tym udoskonalane techniki chirurgiczne, radioterapia i skojarzona chemioterapia, przyczyniły się do wzrostu wskaźników przeżycia. latach 2000-2014, pięcioletnie przeżycie wzrosło z 54% do 59% w przypadku raka okrężnicy oraz z 51% do 58% w przypadku raka odbytnicy.

Wysoki wskaźnik umieralności wśród mężczyzn

We wszystkich krajach UE współczynnik umieralności z powodu raka jelita grubego jest znacznie wyższy wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Promocja zdrowego stylu życia oraz zwiększenie liczby badań przesiewowych, szczególnie wśród mężczyzn, mogą przyczynić się do zmniejszenia tej różnicy.

Znaczenie badań przesiewowych

Regularne badania przesiewowe i zdrowy styl życia mają kluczowe znaczenie w walce z rakiem jelita grubego. Dzięki wczesnemu wykrywaniu i leczeniu, można znacząco zwiększyć szanse na przeżycie oraz poprawić jakość życia pacjentów.

Program Badań Przesiewowych raka jelita grubego

W Polsce funkcjonuje Program Badań Przesiewowych raka jelita grubego, który oferuje bezpłatne profilaktyczne kolonoskopie od 2000 roku. Zgodnie z informacjami na stronie Pbp.org.pl, od czwartego kwartału 2022 roku, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, na badanie mogą zgłaszać się osoby bez klinicznych objawów sugerujących nowotwór jelita grubego, które nie miały kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat oraz spełniają kryterium wiekowe: 50-65 lat lub 40-49 lat, jeśli mają krewnego pierwszego stopnia z rozpoznanym rakiem jelita grubego.

Co zamiast?

Co zrobić, jeśli nie kwalifikujemy się do programu z powodu wieku, obawiamy się kolonoskopii lub nie możemy jej przeprowadzić z powodów medycznych? W takich przypadkach warto rozważyć test COLOTECT 1.0. To innowacyjne narzędzie umożliwia wczesne wykrywanie nowotworów jelita grubego, w tym gruczolakoraków, w sposób całkowicie bezinwazyjny. Test można przeprowadzić w domu, analizując próbkę kału. To proste i bezstresowe badanie w diagnostyce nowotworów jelita grubego stanowi alternatywę dla bardziej inwazyjnej kolonoskopii.

Źródła:

https://www.oecd-ilibrary.org/sites/429ff2a5-en/index.html?itemId=/content/component/429ff2a5-en#indicator-d1e25175

http://pbp.org.pl/program/